Bożków

Historia miejscowości

Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o Bożkowie, zwanym wtedy Ekkehardisdorf (łac. Eckardi Villa) pochodzi z 1348 r., jako dożywociu Eberharda von Maltwitz. W początkach renesansu został wybudowany pałac, od ok. 1520 w posiadaniu rodziny von Raueck. W XVI w. w Bożkowie zaczęto również eksploatować węgiel kamienny. Po wojnie czesko-palatynackiej posiadłość została skonfiskowana i oddana przybocznemu lekarzowi cesarza, Casparowi Jäschke von Eisenhut. Następnie przeszła w ręce jezuitów, od których wykupił ją Johann Georg von Götzen, który rozbudował zamek i w znacznym stopniu przyczynił się do budowy kościoła w jego obecnym kształcie. Po bezdzietnej śmierci ostatniego męskiego potomka tego rodu, hrabiego Johanna von Götzen, majątek przeszedł w 1780 na syna jednej z jego sióstr hrabiego Antona Aleksandra von Magnis. Od tego czasu do końca II wojny światowej dobra pozostawały we władaniu tego rodu. Anton Aleksander, jeden z wybitniejszych przedstawicieli tej rodziny spowodował rozkwit i powiększenie się majątku – z jego imieniem łączą się barokowo-klasycystyczna rozbudowa zamku w 1787 r., założenie okazałego parku ze sztucznymi romantycznymi ruinami z płytami nagrobnymi, zbudowanie sztucznych ruin na górze Grodziszcze oraz budynku leśniczówki. W tym czasie wieś posiadała również szkołę, 4 folwarki, 2 młyny wodne, olejarnię, cukrownię, i liczyła 146 domów. Ostatnia przebudowa zamku nastąpiła po jego pożarze w 1870 r. za hrabiego Wilhelma von Magnis.
Wśród gości, którzy odwiedzili pałac w Bożkowie, byli m.in. późniejszy prezydent USA John Quincy Adams oraz królowie Prus Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern z małżonką Luizą i Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern.
W 1918 r. wieś została zelektryfikowana, do zakończenia II wojny światowej wieś stanowiła perłę majątku von Magnisów. W Bożkowie urodził się w 1936 r. Franz von Magnis, obecnie indonezyjski jezuita Franz Magnis-Suseno. Wraz z włączeniem wsi do Polski w 1945 r. majątek został znacjonalizowany przez państwo polskie i od tego czasu pałac ulega stopniowej dewastacji.

Ze strony: Wikipedii

Mauzoleum rodziny von Magnis

Kościół w Bożkowie oraz dobudowane do niego Mauzoleum rodziny von Magnis

Widok wnętrza pierwotnego Mauzoleum z grobowcem Antona Alexandra von Magnis (ur. 26 lipca 1751 r. w Strážnicy, zm. 5 czerwca 1817 r. w Bożkowie) – niemieckiego arystokraty, hrabiego, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli rodu von Magnisów z linii morawskiej, posiadacza ziemskiego, przemysłowca, prekursora nowoczesnego rolnictwa. Urodził się w 1751 r. w Strážnicy jako syn Franza Johanna von Magnis (1727-1756) pana Straßnitz i Franciszki (1721–1780), córki grafa Franza Antona von Götzena (1693–1738) z Eckersdorf i Scharfeneck, wywodzącego się z katolickiej linii rodu Götzen. W 1785 r. poślubił w Kłodzku Antoninę Alexandrę Louise von Götzen (1763–1848), wywodzącej się z ewangelickiej linii Götzenów, która była córką pruskiego generała Friedricha Wilhelma von Götzena Starszego (1734–1794) i Louisy von Holwede, hrabiny von Mellin (1729–1783). Jej bratem był Friedrich Wilhelm von Götzen Młodszy. Z małżeństwa tego Anton Alexander doczekał się ośmioro córek i dwóch synów: Antona (1785–1861) i Wilhelma (1787–1851).

Widok wejścia oraz wnętrza Mauzoleum. W głębi znajdują się dwie płyty nagrobne: Antona Alexandra von Magnis i jego żony Antoniny.

Wewnątrz w Mauzoleum na lewej ścianie znajdują się trzy płyty nagrobne rodziny von Magnis. Pierwsza z lewej to płyta Luise, Tochter des Grafen Anton von Magnis und der Sophie geb. Grafin Stadion, ur. 22. 08. 1875 roku a zmarłej 28. 06. 1928 roku. Po środku znajduje się płyta Friedricha Wilhelma Grafa von Magnis und Strassnitz, ur. 17. 05. 1787 roku a zm. 22. 06. 1851 roku. Po prawej stronie znajduje się natomiast płyta Franza Sohna des Grafen Anton Magnis u. der Gräfin Sophie Magnis, geb. Gräfin Stadion, ur. 26. 05. 1832 roku a zm. 30. 05. 1832 roku.

Przy wejściu do Mauzoleum, tuż za kratą znajdują się trzy płyty nagrobne: Wilhelma Ernsta von Magnis, jego córki Ludmilli (po środku), oraz żony Gabriele.
Wilhelm Ernst Adolf von Magnis ur. 2. 04. 1828 w Bożkowie, był synem Friedricha Wilhelma Antona von Magnis oraz Sophie Ludoviki Louise von Stadion zu Warthausen und Thannhausen. W dniu 19. 10. 1859 roku w Neischloss bierze ślub z Gabriele Theodorą Marią Deym von Stritez. Mają trzech synów: Antona Franza Ferdinanda, który po nim przejmie cały majątek oraz Franza Karla Ferdinanda i Wilhelma Eugena Ferdinanda, a także córkę Ludmillę. Umiera 23 stycznia 1888 roku w Bożkowie.

Zabytkowe płyty nagrobne na cmentarzu

Szereg zabytkowych płyt nagrobnych na cmentarzu przykościelnym.

Nagrobek proboszcza Paula Braunera, urodzonego 10 stycznia 1847 roku a zmarłego 2 grudnia 1918 roku.

Bezimienny nagrobek dziecka z pocz. XX wieku.

Wspaniały przedwojenny nagrobek na bożkowskim cmentarzu.

Romantyczna ruina w parku

W chwili kiedy majątek Bożków stał się własnością Antona Alexandra von Magnis, jego właściciel w parku około 1800 roku wybudował wspaniałą romantyczną ruinę zamku z wieżą, a na murach tej ruiny zamocował 16 renesansowych płyt nagrobnych z XVI-XVII wieku, które sprowadził z pobliskich kościołów i cmentarzy. Niestety do tej pory zachowało się tylko pięć płyt nagrobnych, które niestety nie oparły się wandalom, którzy farbami i kamieniami nieustannie niszczą te wspaniałe świadectwa naszej dawnej historii. Jak wiadomo z przekazów jedna z nich przedstawiała franciszkanina Piotra Odranecza, zmarłego w 1272 r., w Kłodzku i była najstarszą płytą grobową w Hrabstwie Kłodzkim. Płyta została przeniesiona z Kłodzka przez hr. Magnisa, ponieważ likwidowano tam cmentarz. W murze umieszczone były również kamienne detale rzeźbiarskie z innych budowli, m. in. nad wejściem kartusz herbowy Brzegu z 1573 r.

Płyta nagrobna Karolusa † 1591

Płyta nagrobna Karolusa z Szalejowa Górnego zmarłego 21 maja 1591 roku. W prawym górnym rogu herb jego matki - rodziny von Zedlitz.

Płyta nagrobna NN kobiety † 1595

Płyta nagrobna NN kobiety zmarłej w 1595 roku. W prawym górnym rogu jako macierzysty występuje herb rodziny von Reibnitz.

Płyta nagrobna Elisabet von Pannwitz

Płyta nagrobna Elisabet von Pannwitz, córki Hendricha von Pannwitz z Wambierzyc, zmarłej pod koniec XVI wieku. Po lewej stronie u góry jako herb ojczysty - herb rodziny von Pannwitz.

Płyta nagrobna NN mężczyzny † 1590

Płyta nagrobna NN mężczyzny w stroju rycerskim, zmarłego w 1590 roku w wieku 54 lat. Z prawej u góry jako macierzysty występuje herb rodziny von Reibnitz.

Płyta nagrobna NN mężczyzny † 1600

Płyta nagrobna NN mężczyzny w stroju rycerskim, zmarłego w 1600 roku w wieku 32 lat. Jako dolny ojczysty występuje herb rodziny von Seidlitz.