Rozmiar: 15909 bajtów

- 397 -

1250 Juni 9, Lyon.


Papst Innozenz IV. nimmt das Sandstift zu Breslau in den päpstlichen Schutz und bestätigt seine Besitzungen und Rechte.


Kop. Breslau St.A. Rep. 135 D 17 (ältestes Kopialbuch des Sandstiftes, 1435), fol. 2-3' (B); ebenda Rep. 135 D 18 (Rep. Heliae, Anfg. 16 Jh.), pag 602-605 (C). Haeusler Nr. 51. - Potthast 13996; SR 722; CDS II/1, Nr. 148.
In den Abschriften fehlen Unterschriften, Rota und Bene Valete dieses feierlichen Privilegs. - Da uns von B fol. 2' kein Photo vorliegt, wurde dieser Teil nach dem Druck von Haeusler, der vermutlich auf B und nicht wie angegeben auf dem Original beruht (siehe das Fehlen von Unterschriften, Rota und Bene Valete, Übereinstimmungen in den Lesarten), unter Zuhilfenahme von C wiedergegeben. Abweichungen in C, das eine Reihe von Flüchtigkeitsfehlern aufweist, wurden nur in Fällen berücksichtigt, bei denen es sich möglicherweise nicht nur um unbedeutende orthographische Unterschiede handelt. - Wenn in der Literatur nahezu allgemein Abt Stephan als Empfänger dieses Schutzprivilegs genannt wird, so beruht dies auf einem Irrtum, der wohl auf die falsche Angabe in der Sandstiftschronik aus der zweiten Hälfte des 15. Jahrhunderts (Ss. rer. Sil. 2, S. 174) zurückzuführen ist. Im Text der Urkunde selbst ist kein Name genannt. Abt Vinzenz des Sandstifts tritt noch 1251 Jan. 25 als Zeuge in einer Urkunde Herzog Heinrichs III. auf (SR 758), während Abt Stephan offensichtlich erst 1253 (SR 809) erstmals namentlich erwähnt wird. - Zur Identifikation der Ortsnamen vgl. SUb I Nr. 61 und Nr. 237 sowie H. Beilee, Das Breslauer Sandstift und seine Propsteien in Mstow und Kalisch, in: Schlesische Geschichtsblätter 1924, S. 2-9; A. Moepert, Die Ortsnamen des Kreises Neumarkt, Breslau 1935, passim. Einige Namen lassen allerdings verschiedene Deutungen zu (so Borki, Petrcouici,), so daß eine sichere Zuweisung kaum möglich erscheint.


Innocencius episcopus servus servorum dei dilectis filiis abbati ecclesie sancte Marie in Wratislauia eiusque fratribus tam presentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum. Religiosam vitam eligentibus apostolicum convenit adesse presidium, ne forte cuiuslibet temeritatis incursus aut eos a proposito revocet aut robur, quod absit, sacre religionis infringat. Eapropter, dilecti in domino filii, vestris iustis postulacionibus clementer annuimus et ecclesiam sancte Marie in Wratislauia, in qua divino estis obsequio mancipati, sub beati Petri et nostra proteccione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus. In primis quidem statuentes, ut ordo canonicus, qui secundum deum et beati Augustini regulam in eodem loco institutus esse dinoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quascumque possessiones, quecumque bona eadem ecclesia impresenciarum iuste ac canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largicione regum vel principum, oblacione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum, in quo prefata ecclesia sita est, cum omnibus pertinenciis suis, villam, que vocatur Mstow, cum foro libero, theoloneo, thabernis et ecclesiam ville ipsius cum decimis, redditibus et omnibus pertinenciis eorundem, villam, que dicitur Soboth, cum foro libero, thabernis ac eiusdem ville ecclesiam cum decimis, redditibus et omnibus pertinenciis eorundem; ecclesiam Noui Castri super aquam, que wlgo nominarur Pobr, cum decimis, redditibus et omnibus pertinenciis suis; montem, qui vocatur Zlencz, cum terris, vineis, nemoribus, pratis, pascuis, piscariis et omnibus pertinenciis suis, ecclesias montis ipsius cum decimis et omnibus pertinenciis earundem; grangiam, quam habetis in loco, qui vocatur Gorka, et ipsius loci ecclesiam cum decimis et omnibus pertinenciis earundem; villas, que wlgo nominantur Wiri, Syvridov, Cridlini. Sarisc, Olesnicz et Budissov et ipsarum villarum ecclesias cum omnibus pertinenciis earundem, decimas, quas in eisdem villis habetis; ecclesiam, quam habetis in villa, que dicitur Vdanin, cum decimis, terris et omnibus pertinenciis suis; ecclesiam, quam habetis in villa, que dicitur Gogolov, cum decimis et pertinenciis suis; villas, que Wlodowici, Morsco, Milecic, Zyrothovici, Yrenc, Chosno, Borki, Vino, Stregomene, Nouauilla sub Gorka, Gorka, Chualcov, Strelce, Bela, Chescovice, Mislacow, Wiri, Tampadla, Brinicovo, Cridlini, Cossentino, Tynec, Muchobor, Gay, Procov et Ianicov wlgariter nominantur cum omnibus pertinenciis earundem, decimas et redditus, quos habetis ibidem; villas, que wlgo nominantur Garnscarsco, Chranstava, sortem in Nadlic, Panckov et Strelovo, cum omnibus pertinenciis earundem; decimas, quas habetis in villis, que wlgariter appellantur Gogolov, Crodec, Bistricie, Bolescino, Dmanc, Tmanov, Ruske et Tarnava et in villulis aliis dependentibus ab eisdem; decimas, quas habetis in villis, que nominantur Sorau, Sagore, Mocresa, Cobilcici, Clobucovice, Chastochova, Raudin, Wilcogedzco, Miron, Srocsco, Sedlce, Videno, Iazcrov, Cunino, Vscin, Slupzca, Wenruse, Crisova, Iavorovo, Crasovice, Capala, Crazcov, Scalka, Sadava, Gola, item Gola, Glinka, Crium, Solau, Ocholici, Dupnika, Dronisov, Iavore, Cosrsca, Iarosov, Poschuchov, Lubovo et Petrcovici; decimas in villis, que wlgariter villa Martini, villa Falconis et Coci ducis Conradi vocantur; villas, que wlgo Olesnic earum quelibet appellatur, cum theloneo, thabernis, molendinis, piscariis, terris, pratis, nemoribus et omnibus pertinenciis earundem; decimas, quas habetis ibidem in civitate Wratislauiensi, terras, domos, ecclesiam hospitalis sancti spiritus cum decimis, redditibus et omnibus pertinenciis suis, theloneum, quod vulgo nominatur ogincsne, navigium in transitu fluminis, qui vocatur Odra, mensam unam in macello, molendinum in aqua, que vocatur Olauia, annuum reddituum viginti marcamm argenti in moneta, que fit in civitate eadem; ecclesiam in villa, que vocatur Cromolou, cum thabernis et omnibus pertinenciis suis; forum et thabernas in villa, que vocatur Lelou, thabernam unam in villa, que dicitur Crazcou, lacum, qui Pritron, et prata, que Sdanou vocantur, cum terris, vineis, pratis, nemoribus, usuagiis et pascuis in bosco et piano, in aquis et molendinis, in viis et semitis et omnibus aliis libertatibus et immunitatibus suis. Sane novalium vestrorum, que propriis manibus aut sumptibus colitis, de quibus aliquis hactenus non percepit, sive de vestrorum animalium nutrimentis nullus a vobis decimas exigere vel extorquere presumat. Liceat quoque vobis clericos vel laycos liberos et absolutes e seculo fugientes ad conversionem recipere et eos absque contradiccione aliqua retinere. Prohibemus insuper, ut nulli fratrum vestrorum post factam in ecclesia vestra professionem fas sit sine abbatis sui licencia de eodem loco nisi arcioris religionis obtentu discedere. Discedentem vero absque communium litterarum vestrarum caucione nullus audeat retinere. Cum autem generale interdictum terre fuerit, liceat vobis clausis ianuis exclusis excommunicatis et interdictis non pulsatis campanis suppressa voce divina officia celebrare, dummodo causam non dederitis interdicto. Crisma vero, oleum sanctum, consecraciones altarium seu basilicarum, ordinaciones clericorum, qui ad ordines fuerint promovendi, a dyocesano suscipietis episcopo, siquidem catholicus fuerit et graciam et communionem sacrosancte Romane sedis habuerit et ea vobis voluerit sine pravitate aliqua exhibere. Prohibemus insuper, ut infra fines parrochie vestre nullus sine assensu dyocesani episcopi et vestro capellam seu oratorium de novo construere audeat salvis privilegiis pontificum Romanorum. Ad hec novas et indebitas exacciones ab archiepiscopis, episcopis, archidiaconis seu decanis aliisque omnibus ecclesiasticis secularibusve personis a vobis omnino fieri prohibemus. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse decernimus, ut eorum devocioni et extreme voluntati, qui se illic sepeliri deliberaverint, nisi forte excommunicati vel interdicti sint aut eciam publici usurarii, nullus obsistat, salva tamen iusticia illarum ecclesiarum, a quibus mortuorum corpora assumuntur. Decimas preterea et possessiones ad ius ecclesiarum vestrarum spectantes, que a laycis detinentur, redimendi et legittime liberandi de manibus eorum et ad ecclesias, ad quas pertinent, revocandi libera sit vobis de nostra auctoritate facultas. Obeunte vero te nunc eiusdem loci abbate vel tuorum quolibet successorum nullus ibi qualibet surrepcionis astucia seu violencia preponatur, nisi quem fratres communi consensu vel eorum maior pars consilii sanioris secundum deum et beati Augustini regulam providerint eligendum. Paci quoque et tranquillitati vestre paterna in posterum sollicitudine providere volentes auctoritate apostolica prohibemus, ut infra clausuras locorum seu grangiarum vestrarum nullus rapinam seu furtum facere, ignem apponere, sangwinem fundere, hominem temere capere vel interficere seu violenciam audeat exercere. Preterea omnes libertates et immunitates a predecessoribus nostris Romanis pontificibus ecclesie vestre concessas necnon libertates et exempciones secularium exaccionum a regibus et principibus vel aliis fidelibus racionabiliter vobis indultas auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti privilegio communimus. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat prefatam ecclesiam temere perturbare aut ei possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere seu quibuslibet vexacionibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernacione ac sustentacione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva sedis apostolice auctoritate et dyocesani episcopi canonica iusticia et in predictis decimis moderacione concilii generalis. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitucionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo terciove commonita, nisi reatum congrua satisfaccione correxerit, potestatis honorisque sui careat dignitate reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sangwine dei et domini redemptoris nostri Ihesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districte subiaceat ulcioni. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax domini nostri Ihesu Christi, quatinus et hie fructum bone accionis percipiant et aput districtum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen.
Datum Lugduni per manum magistri Marini sancte Romane ecclesie vicecancellarii, V idus iunii, indiccione VIII, incarnacionis dominice MCC°L, pontificatus vero domini Innocencii pape IIII anno septimo.



Schlesisches Urkundenbuch, Herausgegeben von der Historischen Kommission für Schlesien, Zweiter Band 1231 - 1250, Bearbeitet von Winfried Irgang, Verlag Hermann Böhlaus Nachf., Wien-Köln-Gratz 1977


Zamknij okno - Schließe das Fenster


Rozmiar: 16572 bajtów