Ulica Xawerego Dunikowskiego jest boczną ulicy Oświęcimskiej, biegnącą poprzez tory kolejowe w kierunku wyrobisk piasku i żwiru.


Do końca II wojny światowej nosiła nazwę Fabrik Str.

Xawery Dunikowski (ur. 24 listopada 1875 w Krakowie, zm. 26 stycznia 1964 w Warszawie) - polski pedagog, rzeźbiarz i malarz. Pochodził ze zubożałej szlachty. Jego ojciec Mieczysław pracował jako nadkonduktor kolei warszawsko-wiedeńskiej. Edukację rozpoczął w Szkole Technicznej w Warszawie. W 1896 r. przyjechał do Krakowa studiować w Szkole Sztuk Pięknych u rzeźbiarzy: Alfreda Dauna w latach 1896-99 i Konstantego Laszczki 1899-1903. Po studiach wyjechał do Warszawy, aby objąć stanowisko profesora rzeźby w Szkole Sztuk Plastycznych. W 1905 r. zastrzelił podczas sprzeczki malarza Wacława Pawliszaka, został jednak zwolniony z aresztu za kaucją w wysokości 2 tys. rubli. W Warszawie pracował do roku 1910, po czym wyjechał do Krakowa. W 1914 r. wyjechał na stypendium do Londynu. Kolejne lata spędził w Paryżu, służył przez rok w Legii Cudzoziemskiej. W 1922 r. wrócił do Polski, aby objąć katedrę rzeźby na krakowskiej ASP. W okresie międzywojennym otrzymał wiele prestiżowych nagród, wykonał setki realizacji, które przyniosły mu międzynarodową sławę. Z dzieł z tego okresu należy wymienić postacie czterech ewangelistów na gmachu Seminarium Śląskiego w Krakowie z 1927 r., głowy wawelskie z lat 1925-27 i najlepsze dzieło - pomnik prezydenta Józefa Dietla z 1936 r. Pomnik ten dziś zaliczany jest do najwybitniejszych dzieł Dunikowskiego i uważany za jeden z najlepszych pomników na świecie. Okres okupacji spędził jako więzień obozu Auschwitz, gdzie trafił po aresztowaniu w 1940 r. Uczestniczył w tamtejszym ruchu oporu organizowanym przez Witolda Pileckiego. Po wojnie, w latach 1945-55, kierował katedrą rzeźby na krakowskiej ASP. W 1955 r. na stałe przeniósł się do Warszawy. W 1959 r. został profesorem i kierownikiem katedry rzeźby w Państwowej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu. Z powojennych realizacji Dunikowskiego należy wymienić Pomnik Czynu Powstańczego na Górze św. Anny (1955) powstały w wyniku przebudowania niemieckiego mauzoleum. Z obrazów warto wspomnieć "Portret córki" z 1924 r. i "Autoportret w stroju mandaryna" z 1935 r. W Krakowie Dunikowski mieszkał w latach 1938-1940 i 1945-1955 na ulicy Karmelickiej 27, dziś na kamienicy znajduje się tablica upamiętniająca artystę. Był artystą powszechnie znanym i cieszącym się ogromnym autorytetem. Odznaczony Orderem Budowniczych Polski Ludowej w 1949 r. i Orderem Sztandaru Pracy I Klasy w 1955 r.