Wrocław

Katedra p.w. św. Marii Magdaleny

Katedra św. Marii Magdaleny (ul. Szewska), założona w 1226 r. jako kościół parafialny w związku z oddaniem kościoła Św. Wojciecha zakonowi dominikanów. Budowę katedry rozpoczęto w wieku XIII (fragmenty odnaleziono w trakcie badań w 1968 r.). Obiekt obecny został rozpoczęty w 1355 r. przez budowniczego Pieszkę (równocześnie pracującego dla katedry) i ukończony bez wyprowadzenia wież ok. 1360 r. Prace przy wieżach zachodnich trwały od 1488 r. Zniszczony w 1945 r., został zrekonstruowany w latach 1960-1970. Jest to prostokątna trzynawowa bazylika o dziesięciu przęsłach. W prezbiterium dwa kwadratowe przęsła nakryte są sklepieniem gwiaździstym, w nawach bocznych sklepieniem trójdzielnym, pozostałą całość nakrywają sklepienia krzyżowo-żebrowe. Nawy rozdzielają prostokątne filary o żłobkowanych narożach z płaskimi lizenami. Wokół kościoła, pomiędzy szkarpami zewnętrznymi w XV w. umieszczono szereg kaplic. Od północy przylega do prezbiterium dwukondygnacjowa zakrystia i biblioteka o dwunawowych wnętrzach. Na skarpie zachodniej zachowała się kamienna rzeźba Madonny na księżycu z 1499 r. We wnętrzu zwraca uwagę: ambona (uszkodzona w 1945 r.) z lat 1579-1581, dzieło Fryderyka Grossa; kamienne tabernakulum z końca XIV w., a na ścianach cały szereg nagrobków i epitafiów z XVI-XVIII w.
- Osobne miejsce należy poświęcić zachowanemu przy południowej ścianie kościoła wspaniałemu romańskiemu portalowi, przeniesionemu tu w 1546 r. z opactwa Św. Wincentego na Ołbinie. Opactwo to (obecnie teren na skrzyżowaniu ulic B. Prusa i Nowowiejskiej) zostało ufundowane przez magnata śląskiego Piotra Własta w 2. poł. XII w. dla benedyktynów z Tyńca pod Krakowem, a już w 1193 r. przekazane norbertanom, Uległo ono całkowitemu zniszczeniu przez mieszczaństwo - jako ostoja polskości - w 1529 r. w wyniku rzekomego zagrożenia najazdu tureckiego, któremu mogło służyć za punkt oparcia. Był to ogromny zespół, obejmujący trzy kościoły, budynek klasztorny i cały szereg zabudowań gospodarczych, wszystkie ozdobione wspaniałą romańską plastyką kamienną. Z zespołu tego poza luźnymi fragmentami, pierwotnie rozrzuconymi po całym mieście jako materiał budowlany (obecnie skrupulatnie zebranymi i eksponowanymi w Muzeum Architektury w dawnym klasztorze bernardynów), zachował się wyżej wymieniony portal, umieszczony w kościele Marii Magdaleny, odtworzony w 1546 r. z fragmentów odnalezionych na gruzach opactwa, co tłumaczy istniejące różnice stylistyczne poszczególnych elementów. Kolumny z motywem zygzakowatych wałków i niektóre kapitele nawiązują do fragmentów ocalałych z katedry romańskiej i łączą się raczej ze sztuką Lombardii. Inne natomiast łuki archiwolty i kapitele, ze scenami z życia Chrystusa, wykazują wyraźne cechy sztuki francuskiej, szczególnie akwitańskiej. Górne półkoliste pole opisanego portalu wypełniał dwustronny tympanon (obecnie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu), przedstawiający po jednej stronie Ukrzyżowanie, na odwrocie zaś Zaśnięcie Marii. Skomponowany rytmicznie, wiąże się ze środowiskiem pogranicza francuskiego - z kręgiem artystycznym nad Mozą. Ten najokazalszy w naszym kraju portal romański w swym wyrazie artystycznym należy do czołowych pomników rzeźby romańskiej nie tylko w Polsce, ale i w Europie.
27 maja 1972 kościół przekazany diecezji wrocławskiej Kościoła Polskokatolickiego. Proboszczem katedry jest ks. dziek. mgr Bogdan Skowroński.

• Zdjęcia oraz tekst pochodzą z portalu Wratislaviae Amici

Wyciąg z inwentaryzacji hrabiego Hoverdena

• 13 . . Godin, Lorenz, 24.
• 13 . . Unbekannt. 36.
• 13 . . Unbekannt. 37.
• 13 . . Unbekannt. 45.
• 13 . . Unbekannt. 39.
• 13 . . Unbekannt. 47.
• 13 . . Unbekannt. 48.
• 13 . . Unbekannt. 49.
• 13 . . Unbekannt. 50.
• 13 . . Unbekannt. 52.
• 13 . . Nicolaus. 30.
• 13 . . Nicolaus. 31.
• 13 . . Unbekannt. 43.
• 13 . . Unbekannt. 46.
• 13 . . Jensch, Breslauer Patrizier. 26.
• 13 . . Unbekannt. 53.
• 1434. Czach, Tilman.
• 1434. Hassia, Joh. de, Dr. med., Physikus.
• 1446. Hufnagel, Joh., Dr. med., Canon.
• 1449. Poplav, Caspar.
• 1453. Venediger, Paulus.
• 1480. Banck, Martinus.
• 1480. Danke, Martin.
• 1481. Kortz, Mart., art. und med. Dr.
• 1486. Crebil (Krebel) Peter v. Consul in Breslau.
• 1487. Lindener.
• 1488. Banck, Frau Hedwig.
• 1488. Danke, Hedwig, geb. Tillmann.
• 1495. Schneider, Jac., Kfm.
• 1499. Poplau, Casp.
• 1499. Stengtl, Paul, cives wratisl.
• 15 . .   Heugel, Denkmal. f. 219.
• 1501. Contze, Joh.
• 1504. Prettwitz, Joh.
• 1505. Beier, Mart., Pharmazeut.
• 1517. Oswald, Cantor, Dr. Der letzte kathol. Pfarrer.
• 1520. Küchler, Mathäus, Altarist.
• 1522. Pretwitz, Job., Vicarius.
• 1523. Gutschaller, Joh., kais.Rath,u.Fr., gb.Seheuerlin,
• 1524. Eyter, Jacob, und Frau.
• 1530. Nimptsch, Frdr.
• 1530. Schoenfeld, Christophor., Arzt.
• 1538. Lindner, Lucas, Kürschner.
• 1539. Goldschmid, Stanisl.
• 1541. Hirsch, Melch. v. Kaldenbrunn,u.Urs.gb. Jenkewitz.
• 1543. Auches, Matthias, Physikus.
• 1547. Hessus, Joh., Dr. theol,, Pastor.
• 1548. Birckenhan, Georg, ludimagister.
• 1549. Schebitz, Nic., und Frau Urs. gb. Rehmen.
• 1550. Burg, Joh. v. d., Senator.
• 1550. Heugel, Sebast.
• 1550. Hubner, Joh.
• 1550. Jescke, Valent.
• 1550. Schoenfeld, Hel. v. Ossigk, verh. Hubriges von Buchwald.
• 1552. Burghaus, Anna geb. v. Rorau und
• 1552. Burghaus, Christof, Sohn, gest. 1560.
• 1552. Burghaus, Nic. v. und Frau.
• 1552. Gremser, Gandolf, art. et med. Dr.
• 1553. Gutschaller, Joh., Königl. Rath.
• 1554. Rosenzweig, Anna, gb. Kindler.
• 1555. Prauser, Leonhart.
• 1555. Weiss, Joh., Chyrurgus.
• 1560. Schwab, Anna, gb. Hellerin, 2 u.
• 1560. Schwab, Cath., gb. Sprachin, gst. 1578. 2 u.
• 1560. Schwab, Vipertus, und seine 3 Frauen. 2 u.
• 1560. Venediger, Christ.
• 1561. Hunger,Hans und zwei Frauen.
• 1562. Elogius, Frau Esther.
• 1564. Lunskü, Magd., geb. Morissin.
• 1564. Lunskü, Matth, v. Gartschin und Frau.
• 1565. Faber, Franc. Kockritzius, Historiograph.
• 1568. Polius, Thomas, Prediger.
• 1570. Preuss, Andr., u. Fr. Cath.geb.Emrichin, gest. 1571.
• 1571. Graff, Georg.
• 1573. Distier, Benedict.
• 1574. Schwartz, Anna, gb. Ross.
• 1575. Distler, Bened., des Raths, nebst Frau u. Sohn.
• 1576. Nickel, Georg.
• 1578. Arzat, Caspar Adam ab, Senator.
• 1579. Polei, Matth., Patrizier.
• 1581. Vithmann, Nic., vom Schmoltz.
• 1583. Auersperg, Anna, Bar. v., gb. Malzahnin.
• 1583. Pollio, Lucas, und Frau, Prediger.
• 1586. Venediger, Ursula, gst. 1556. Jeremias 1586.
• 1589. Nagel, Martin.
• 1590. Boehm, Jerem., Oels. Rath.
• 1591. Tilisch, Balth., Kaiserl. Rath.
• 1592. Eichhaeuser, Stanislaus.
• 1592. Scholtz, Laurent., phil. et med. Dr.
• 1593. Herrmann, Mich., Senior.
• 1596. Fischer, Joh.
• 1597. Kibitz, Justina, verh. Schmitter.
• 1599. Reuss, Andr., Notar.
• 16 . .   Sebottendorf, v. f. 347.
• 1600. Hartwig, Albert, Senior.
• 1600. Jurst, Georg.
• 1602. Heugel, Balth., a. Pologwitz in Schrigwitz und Sagschütz.
• 1606. Blanckstein, Frau Barb.
• 1611. Fischer, Franciscus.
• 1611. Virtingus, Franc., Prediger.
• 1613. Rindfleisch, Emilia v., gb. Lange.
• 1613. Scholz, Laur., phil. et med. Dr.
• 1614. Krewitz, Seb., des Raths, u. seine zwei Frauen.
• 1618. Scholtze, Joh., u. Frau.
• 1633. Gerhardin, Marie, verh. Paricius, a. d. Pest gest.
• 1640. Paricius, Joh., Pastor.
• 1642. Huepfer, Wolfg., Wundarzt.
• 1649. Berin, Barb. a Braun, verh. Rumbaum.
• 1656. Tarnau, Dan. v., u. Kuhschmalz, des Raths.
• 1665. Ketzlerus, Jerem. Carolus, Jüngling.
• 1666. Subius, Paul.
• 1677. Pestalucci, Octavius, Jüngling.
• 1678. Arzat, Adam Caspar v.
• 1678. Arzat, Casparus ab.
• 1689. Cremnitz, Frdr.
• 1719. Kretschmer, Joh.
• 1721. Tyrolz, Christof.
• 1730. Caemmer, Joh. Sigm,

Epitafia na zewnątrz kościoła

Epitafium Caspara Mvllera † 1604

Metalowe epitafium chłopca Caspara Mullera, zmarłego 14 marca 1604 roku.

Epitafium Margarety Irmisch † 1518

Epitafium Margarety Irmisch zmarłej w 1518 roku.

Margareta Irmischin Goltsloerin alhie begraben, ist gestorben am sontage nach Catarine Im Jar 1518. Bit got vor sie und ir gschlect

Epitafium Anny Schwarz † 1574

Marmurowe epitafium z kartuszem herbowym Anny Schwarz zmarłej w 1574 roku

Epitafium Barbary Korb † 1552

Epitafium Barbary Korb zmarłej 6 września 1552 roku.

Tablica pamiątkowa ku czci Barbary Berin

Tablica pamiątkowa ku czci Barbary Berin von Berau

Epitafium Hedwig Pfister † 1555

Epitafium Hedwig Pfister, wdowy po Johannesie Pfister, miejskim pisarzu w Legnicy, zmarłej 19 lutego 1555 roku

Epitafium Andreasa Reuß † 1570

Piaskowcowe epitafium Andreasa Reuß, ojca - zmarłego w 1570 roku oraz jego żony Cathariny zd. Emrich.

Epitafium NN osoby

Piaskowcowe epitafium NN osoby.

Epitafium Andreasa Reuß - syna

Piaskowcowe epitafium Andreasa Reuß - syna.

Epitafium NN osoby

Piaskowcowe epitafium NN osoby, z zatartą inskrypcją.

Epitafium Anny Kundler † 1554

Marmurowe epitafium Anny Kundler zmarłej 29 kwietnia 1554 roku.

Epitafium pani Kockrizius † 1555

Piaskowcowe epitafium pani Kockrizius zmarłej w 1555 roku.

Epitafium Georga Birckhana † 1548

Marmurowe epitafium Georga Birckhana zmarłego 15 października 1548 roku.

Epitafium Johanna Baumgarta † 1708

Piaskowcowe epitafium Johanna Baumgarta zmarłego 22 listopada 1708 roku. Tablica inskrypcyjna marmurowa.

Epitafium Jakoba Eylera † 1524 oraz jego żony Anny † 1553

Piaskowcowe epitafium Jakoba Eylera zmarłego w 1524 roku oraz jego żony Anny zmarłej w 1553 roku

Epitafium NN osoby

Piaskowcowe epitafium NN osoby z około 1630 roku.

Epitafium Matthiasa Scheurla † 1492 oraz jego żony Agnes † 1507

Piaskowcowe epitafium Matthiasa Scheurla zmarłego 11 marca 1492 roku oraz jego żony Agnes zmarłej 27 października 1507 roku.

Anno domini 1492 11. marcy obyt circumspectus mathias schewrl. Anno vero 1507 27. octobris obyt honesta domina agnes ......

Epitafium Niklasa Schebitza † 1549 oraz jego żony Ursuli † 1569

Marmurowe epitafium Niklasa Schebitza zmarłego w 1549 roku oraz jego żony Ursuli zd. Kramayer zmarłej w 1569 roku.

Epitafium Marii Paricius † 1633

Piaskowcowe epitafium Marii Paricius zd. Gerhard, żony archidiakona Johanna Pariciusa, zmarłej 3 października 1633 roku.

Epitafium Gottfrieda Springera † 1706 oraz żony Reginy † 1694

Piaskowcowe epitafium rajcy wrocławskiego Gottfrieda Springera zmarłego 17 czerwca 1706 roku oraz jego żony Reginy zd. Schaltitz zmarłej w 1694 roku.

Epitafium Abrahama Hornigk † 1551 oraz jego żony Barbary

Piaskowcowe epitafium Abrahama Hornigk zmarłego 24 maja 1551 roku oraz jego żony Barbary.

Epitafium Paula Harnig † 1510 oraz jego żony Barbary † 1496

Epitafium Paula Harniga zmarłego w 1510 roku oraz jego żony Barbary zmarłej w 1496 roku.

Anno 1510 an tage marthe ist verscheiden der erbar paul harnig dem goth genade. Anno 1496 am mitwoch vor phingsten ist vorscheiden die tugentsame fraw barbara paul harnigine der goth genade.

Epitafium Margarety Reibnitz † 1530 oraz Magdaleny Hornig † 1539

Marmurowe epitafium Margarety Georg Reibnitz zmarłej w 1530 roku oraz Magdaleny Paul Hornig zmarłej w 1559 roku

Podwójne epitafium Emmelii Langii † 1530 oraz Daniela Rindtfleischa

Piaskowcowe podwójne epitafium Emmelii Langii zmarłej w 1530 roku oraz fizyka i doktora medycyny Daniela Rindtfleischa.

Epitafium Hyrscha von Kaldenbrunn † 1541

Epitafium z czerwonego marmuru Hyrscha von Kaldenbrunn zmarłego 15 czerwca 1541 roku.

Epitafium Eleonory Polacke † 1742 oraz jej męża Gottloba † 1757

Marmurowe epitafium Eleonory Polacke zd. Ulber zmarłej 5 sierpnia 1742 roku w wieku 24 lat i 26 tygodni oraz jej męża Gottloba Polacke zmarłego 16 sierpnia 1757 roku.

Podwójne epitafium Valentinusa Nitiusa † 1557 i jego żony Barbary † 1556 oraz Leonharta Prausera † 1555

Podwójne epitafium Notariusza Valentinusa Nitiusa zmarłego w 1557 roku i jego żony Barbary zmarłej w 1556 roku oraz doktora Leonharta Prausera, Kanclerza z Legnicy oraz doradcy księcia Jana z Oleśnicy, zmarłego 22 lipca 1555 roku.

HONEST VALENT NITIVS NOTAR M HOC M SIBI VXORI, SVISQ V P MORITVR A MDLVII BARBARA VXOR MDLVI

NOBILI ET DOCTO LEONHARDO PRAVSER LEGNICEN QVONDAM IBIDEM CANCELLARIO: ET ILLVST DVCIS IOHANNIS OLSNEN ETC. CONSILIARIO: AD MORTEM VSQVE FIDELI: HIC SEPVLTO: ANNA RELICTA CARISS. MARITO HOC MONVMENTVM P. MORITVR ANNO DN MDLV . DI . XXII IV L IPSA VERO POST ANNO MD

Epitafium Friedricha Schatza † 1709

Marmurowe epitafium Friedricha Schatza zmarłego 10 maja 1709 roku.

Epitafium Christopha Sachsa † 16.... oraz jego żony Susanny † 16....

Epitafium mieszczanina wrocławskiego Christopha Sachsa zmarłego na początku XVII wieku oraz jego żony Susanny zd. Kriger, także zmarłej na początku XVII wieku

Epitafium Matisa Echholz † 1574 oraz jego żony Hedwig † 1585

Piaskowcowe epitafium karczmarza Matisa Echholza zmarłego w 1574 roku oraz jego żony Hedwig zmarłej w 1585 roku.

Anno 1574 am tage Jacobi zwischen 7 und 8 Ist in got seliglich entschlafn der Ersane Matis Echholz Kretsch: vnd mit mitburger alhie seines alders 64 . iar Dornoch aber un 1585 die Tugentsame fraw Hedwig seine Eliche Hausfraw denen gott genade. Amen

Epitafium NN osoby † ok. 1650

Piaskowcowe epitafium NN osoby z brakującą inskrypcją, z około 1650 roku.

Epitafium Heleny Contze Hubrig † 1550

Piaskowcowe epitafium Heleny Contze Hubrig (Hoberg) vom Buchwalde, córki Hannsa Schwenckfelta z Osieka, zmarłej w 1550 roku.

ANNO 1550 MIT WOCHEN NOCH LETARE IST IN GOT VORSCHIDEN IHRES EDLE TVGENT SAME FRAW HELENE CONTYE HVBRIGES VOM BVCHWALDE VORTREWETE HANNS SCHWENGKEFELDES VON OSSIGK TOCHTER DER GOT GENEDIG VND BARMHERCYIG SEI AMENN

Epitafium Siegmunda Kernstock † 1603 oraz jego żony † 1585

Piaskowcowe epitafium Siegmunda Kernstock zmarłego w 1603 roku oraz jego żony zmarłej w 1585 roku.

Epitafium NN osoby † ok 1650

Piaskowcowe epitafium bez inskrypcji NN osoby zmarłej około 1650 roku

Epitafium Ursuli Venediger † 1556 oraz jej męża Ieremiasa † 1586

Piaskowcowe epitafium Ursuli Venediger zmarłej w 1556 roku oraz jej męża Ieremiasa zmarłego w 1586 roku.

Epitafium Christopha Venedigera † 1560

Epitafium Christopha Venedigera zmarłego w 1560 roku.

• Odczyt inskrypcji własny

Płyty nagrobne z Ramułtowic

Wyciąg z inwentaryzacji hrabiego Hoverdena

• 1595. Bedaw, Casp. v., v. Romolkwitz, Amptmann der Commenda Gr.-Tintz.
• 16 . . Reichenbach, Barb. v., verh
• 1601. Bedauw, Casp. v., Kind.
• 1602. Bidaw, Hans v., Romolckwitz.
• 1605. Bidaw, Frdr. v., auf Romolckwitz u. Baudis.
• 1609. Biedauw, Joachim v., und Romolckwitz.
• 1613. Strachwitz, Barb. v., Kind.
• 1615. Schlichtiges, Asmann v., Tochter Ehfelina.
• 1617. Pupschütz, Georg v., Kind.
• 1639. Bedau, Barb. v., gb. Secken.
• 1765. Pflück, Joh. Wilh. v., Major.
• 1792. Bruschke, Joh. Gottl., auf O.- u. N.-Romolckwitz.

Płyta nagrobna Sigmunta von Frobelwitz † 1573

Płyta nagrobna Sigmunta von Frobelwitz, zmarłego w 1573 roku.

Płyta nagrobna Hansa von Nostitz † 1580

Płyta nagrobna Hansa von Nostitz, zmarłego w 1580 roku

Płyta nagrobna Heinricha von Klux † 1584

Płyta nagrobna Heinricha von Klux, zmarłego w 1584 roku.

Płyta nagrobna Caspara von Bidaw † 1595

Płyta nagrobna Caspara von Bidaw, zmarłego w 1595 roku.

Płyta nagrobna Friedricha von Schkopp † 1596

Płyta nagrobna Friedricha von Schkopp, zmarłego w 1596 roku.

Płyta nagrobna Siegemunta von Schkopp † 1580

Płyta nagrobna Siegemunta von Schkopp, syna Friedricha von Schkopp radnego w Szklarach, zmarłego w 1580 roku.

Płyta nagrobna Heleny von Schkopp † 1559

Płyta nagrobna Heleny von Schkopp, córki Friedricha von Schkopp radnego w Szklarach, zmarłej w 1559 roku.

Płyta nagrobna Caspera von Bidaw † 1601

Płyta nagrobna Caspera von Bidaw, zmarłego 15 czerwca 1601 roku w wieku 5 lat.

Płyta nagrobna Hansa von Bidaw † 1602

Płyta nagrobna Hansa von Bidaw, zmarłego w 1602 roku.

Płyta nagrobna Friedricha von Bidaw † 1605

Płyta nagrobna Friedricha von Bidaw, zmarłego 10 grudnia 1605 roku.

Płyta nagrobna Joachima von Bidaw † 1609

Płyta nagrobna Joachima von Bidaw, zmarłego w 1609 roku.

Płyta nagrobna Barbary von Strachwitz † 1613

Płyta nagrobna Barbary von Strachwitz, zmarłej 5 sierpnia 1613 roku w wieku 2 lat i 24 tygodni.

Płyta nagrobna Barbary von Bidaw † 1639

Płyta nagrobna Barbary von Bidaw zd. von Secken, zmarłej w 1639 roku.