Kościół p.w. Matki Bożej Bolesnej

Widok ogólny kościoła Widok ogólny kościoła
Ogólny widok drzwi

Wzmiankowany w 1305 i 1376. Był wzniesiony w średniowieczu, gruntownie przebudowany w 1532 r , restaurowany w XVIII w. oraz w latach 1861,1930,1969. Orientowany, murowany, jednonawowy, z węższym kwadratowym w planie prezbiterium, nakryty dachami dwuspadowymi. We wnętrzu kościoła zachowała się gotycka rzeżba Madonny z Dzieciątkiem z 2 poł. XV w. i barokowy ołtarz główny z I poł. XVIII w. a na zewnątrz pięć całopostaciowych płyt nagrobnych z lat 1541-1605. Obok w mur cmentarny wstawiona jest brama wjazdowa z nadbudowaną dzwonnicą wzniesiona prawdopodobnie w 1532, przebudowana w XVIII w., która w części dolnej jest kamienna, na piętrze drewniana i zwieńczona cebulastym hełmem.

We wrocławskim opisie ktoś popełnił duży błąd, bowiem żadna z wyżej wymienionych płyt nie znajduje się na zewnątrz kościoła. Wszystkie bowiem znajdują się we wnętrzu kościoła.

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

  • Grabsteine mit den Flachbildern der Verstorbenen in Lebensgröße für
    1) Sigmund Zetteres von Neuhaus zur Adelsbach † 1541.
    2) für einen Ritter aus dem Hause Zettritz von Neuhaus und
    3) seine Frau, aus der Mitte des XVI. Jahrhunderts, derb und klotzig gezeichnet, mehr Bauern- wie Rittergestalten, übertüncht.
    4) für Herrn Abraham von Czetritz und Neuen Hause auf Adelsbach † 1598, bemalt.
    5) für Frau Magdalena geb. Retschinin aus dem Hause Arensdorf in der Grafschaft Kloytz (!), Hausfrau Herrn Haugewitz auf Kaiden Bartschen und Schetritz † 1605; bemalt und mit reicher Kartuschenbekrönung abgeschlossen.
  • Epitaph für ein Knablein † 1608, welches im Mittelfelde des nach der Grundform gefällig aufgebauten Denkmals als Flachbild wie auf Grabsteinen dargestellt ist.
- Die Kunstdenkmäler der Landkreise des Reg.-Bezirks Breslau - im amtlichem Auftrage bearbeitet von Hans Lutsch. Breslau 1889. -

Płyta nagrobna Sigmunda von Czettritz † 1541

Ogólny widok płyty

Płyta nagrobna Sigmunda von Czettritz, zmarłego 12 lipca 1541 roku. Wokół postaci zmarłego cztery herby. Po lewej przodkowie ze strony ojca: górny - von Czettritz, dolny - von Gotsche. Po prawej przodkowie ze strony matki: górny - von Reibnitz, dolny - von Lest.
Inskrypcja wokół płyty: 1541 am obind Margarethe ist der edle gestrenge her Sigmund Zetteras vom Neuenhause zue Adelsbach in Christo entschlofen
Roku Pańskiego 1541 w wigilię św. Małgorzaty, Szlachetny Rycerz, (…) Pan Sigmund Zetteris z Neuhause na Adelsbachu, zasnął w Chrystusie

Płyta w latch 70-tych XX wieku podczas prac remontowych prezbiterium uległa rozbiciu.

Płyta nagrobna Dorothei von Czettritz † po 1545

Ogólny widok płyty          Ogólny widok płyty

Płyta nagrobna Dorothei von Czettritz, zmarłej po roku 1541, żony Georga von Czettritz. Wokół postaci zmarłej cztery herby. Po lewej przodkowie ze strony ojca: górny - von Dohna, dolny - von Rabenau. Po prawej przodkowie ze strony matki: górny - von Bischofswerdt, dolny - nieustalony.
Inskrypcja z płyty z postacią: dorotea geborne/ burkgrefin vo donau jorg czetres vo ne/ uhause auf adels/ bach seliger noch gelasne witfrau
Inskrypcja z płyty z herbem: - - - die edle wolge... - - - - -/ Dorothea geborne burggrefh... - - -/ nau herr iorge zetras vom neuha.../ adelspach noch gelossene witfrau dgg

Płyta nagrobna Georga von Czettritz † 1545

Ogólny widok płyty          Ogólny widok płyty

Płyta nagrobna Georga von Czettritz, zmarłego 9 kwietnia 1545 roku, pana Nowego Dworu i Strugi. Wokół postaci zmarłego cztery herby. Po lewej przodkowie ze strony ojca: górny - von Czettritz, dolny - von Lest. Po prawej przodkowie ze strony matki: górny - von Reibnitz, dolny - von Gotsche.
Inskrypcja wokół płyty: Anno 1545 den mot / ag in olterseier tage ist in got vorschidedet (?) / edle ernueste wolbena / pte herr jorg czetris vo neuhause zur adelsb
Roku Pańskiego 1545, w Poniedziałek Wielkanocny, odszedł do Boga, wielce szlachetny (...) Pan Georg Czetritz z Nowego Dworu, (...) i Strugi

Płyta nagrobna Abrahama von Czettritz † 1598

Ogólny widok płyty          Ogólny widok płyty

Płyta nagrobna Abrahama von Czettritz, zmarłego 14 maja 1598 roku, pana z Nowego Dworu na Strudze. Wokół postaci zmarłego cztery herby. Po lewej przodkowie ze strony ojca: górny - von Czettritz, dolny - von Dohna. Po prawej przodkowie ze strony matki: górny - von Nimptsch, dolny - von Gotsche.

IM JAR CHRISTY 1598 14. MAII WAR DONERSTA
NACH PFINGSTEN TZWISCHEN 9. VND 10. DER GANZ
VHR IST IN GOTT SELIG ENTSCHLAFEN DER EDLE
WOHLEHRNVESTE AVCH WOLBENAMPTE HERR
ABRAHAM VON CZETRITZ VND NEVENHAVSE AVF
ADELSBACH SEINES ALTERS 38 JAR DEM GOTT
GNADE IN EWIKEIT AMEN

W roku Pańskim 1598, 14 maja był czwartek.
Po Zesłaniu Ducha Św., między 9 a 10 godziną,
w wieku 38 lat,
zasnął na wieki błogosławiony w Panu
szlachetny czcigodny a także powszechnie znany (?)
Pan Abraham Czetritz z Neuenhause na Strudze
Panu chwała na wieki. Amen.

Inskrypcja ta znajdowała się na dodatkowej płycie umieszczonej pierwotnie nad płytą z figurą Abrahama; płyta z inskrypcją zaginęła, a napis podano na podstawie artykułu pt. "Adelsbach. Die katholische Kirche." zamieszczonego w przedwojennej wałbrzyskiej gazecie "Neues Tageblatt" nr 24/25.9.1927 znajdującej się w zbiorach Muzeum w Wałbrzychu)

Płyta nagrobna Magdaleny von Haugwitz † 1603

Ogólny widok płyty          Ogólny widok płyty
Ogólny widok płyty          Ogólny widok płyty

Płyta nagrobna Magdaleny von Haugwitz, zmarłej 13 grudnia 1603 roku, której pierwszym mężem był Abraham von Czettritz, natomiast drugim Hans von Haugwitz. Wokół postaci zmarłej cztery herby. Po lewej przodkowie ze strony ojca: górny - von Retschin, dolny - von Schellendorf. Po prawej przodkowie ze strony matki: górny - von Saltza, dolny - von Bischofswerdt.

Inskrypcja wokół postaci: AO: 1.60.3 DEN 13 DECEMB. IST IN GOT VORSCHIDEN DIE ED/ LE VIELEHRENTVGENREICHE FRAW MAGDALENA GEBORNE RETSCHININ AVS HAVSE ARENSDORF IN DER GRAFSCHAFTN OFTZ(?) DES ED/ LEN EHRENVESTEN VND WOLBENAMB HERRN HANSEN VON/ HAVGWITZ AVF KALDENBARTSCHEN VND - - - - ...(HAV)SFRAW IHRES ALTERS 38 IAHRE DER GOT GNADE
Roku Pańskiego 1603, 13 grudnia, odeszła do Boga w wieku 38 lat, wielce cnotliwa Pani Magdalena z domu Retschin, z Arensdorfu, w hrabstwie Kloytz, Żona szlachetnego Pana Hansa von Haugewitz z Kalden Bartchen i Schehitz (...)

Cytat nad postacią Księga Hioba 19; 25-27:

ICH WEIS DAS MEIN ERLOSER LEBET VND ER
WIRD MICH HERNACH AVS DER ERDEN AVFER
WECKEN VND - WERDE HER
NACH MIT - DIESER MEI
NER HAVT - VMB GEBEN
WERDEN - HIOB AM
NEVZEH - ENDEM.

"Lecz ja wiem: Wybawca mój żyje, na ziemi wystąpi jako ostatni. Potem me szczątki skórą odzieje, i ciałem swym Boga zobaczę." (Księga Hioba 19,25-26)

Przesłanie nad tablicą:

DIS HABE HANS HAVWITZ AVF KALDEN BARTSCHEN VND
SCHEHTTZ MEINEM HERTZ LIEBEN IN GOT RVHENDEN WEIBE ZV ER
NEM EWIGEN GEDEHTNIS VORFERTIGEN LASSEN

Ja Hans von Haugevitz z Kalden Bartchen i Schehitz, kazałem przygotować to epitafium, spoczywającej w Bogu, miłej mojemu sercu żonie.

Epitafium Kathariny von Czettritz † 1662

Ogólny widok epitafium

Epitafium Kathariny von Czettritz, zmarłej 5 lutego 1662 roku, żony Hansa Georga von Czettritz auf Adelsbach. Po lewej i prawej stronie części inskrypcyjnej znajduje się osiem herbów przodków. Po lewej przodkowie ze strony ojca: górny - von Czettritz, pod nim - von Seidlitz, jeszcze niżej - von Schaffgotsch a na dole - von Nimptsch. Po prawej przodkowie ze strony matki: górny - von Zedlitz, pod nim - von Reichau, jeszcze niżej - von Bock i na dole - von Schindel.

Inskrypcja:

Hier
Unten Liegt versemkt
Der Entseelete Cörper
der Weyl. Hochwohledelgeb. Vielehr v. Tugendr.
Frawen Catharina Czettritzin
geb. v. Czettritzen Fr. auf Nieder Adelsbach v. Frochlichsd.
des Hochwohledelgeb. gestrengen und Hochbenambten
Herren Hans Georgen von Czettritz
vnd Neuen Hause auff Adelsbach
Hertzgeliebtester Eheschatz
Welche gebohren zu Waldenburg den 30. July 1609
darauff den 5. Augusti daselbst getaufft
den 28 Novemb. 1623 abwohlgedachtem
Ihrem Eheherrn verheyrahtet
mit dehme sie in Reht friedl. v. freundl. Ehe gelebet
38 Jahr 9 wochen 1? Tag
Endlichen den 5 February 1662 zwischen 11 und
12 der halben Uhr wor Mittage
diese Welt wieder gesegnet
Ihres alters 52 Jahr 27 Wochen ? Tag.
Gott verleyhe dem Cörper alhier eine Sanfte Ruhe
und am Jungsten Tage eine froliche auffer
stehung zum ewigen Leben.


Tu poniżej spoczywa pogrzebane bez życia ciało
wysoko szlachecko urodzonej i cnotliwej
Pani Cathariny Czettritzin
urodzonej von Czettritz na Dolnej Strudze i ...

Żony wysoko szlachecko urodzonego
wielmożnego
powszechnie znanego
Pana Hansa Georga von Czettritz
z Neuenhause na Strudze

Najdroższy sercu skarb małżeński
urodzona w Waldenburgu 30 lipca 1609
ochrzczona tamże 5 sierpnia

28 listopada 1623
zaślubiona swojemu mężowi
z którym żyła w pokoju i przyjaźni 38 lat, 9 tygodni i 1 dzień
co skończyło się 5 lutego 1662
między 11 a 12 godziną przed południem
temu światu pobłogosławiona

w wieku 52 lat 27 tygodni

Boże daj temu ciału - tutaj spokojny spoczynek

a w dniu ostatecznym
radosne zmartwychwstanie do wiecznego życia

Epitafium Heleny von Czettritz † 1626

Ogólny widok epitafium

Epitafium Heleny von Czettritz, zmarłej 20 stycznia 1626 roku mając 2 lata i 31 tygodni, córka Heinricha von Czettritz oraz Susanny z d. von Gellhorn. Po lewej i prawej stronie części inskrypcyjnej znajdują się cztery herby przodków. Po lewej przodkowie ze strony ojca: górny - von Czettritz a dolny - von Retschin. Po prawej przodkowie ze strony matki: górny - von Gellhorn a dolny - także von Gellhorn.

Inskrypcja:

AD 1626
DEN XX JANUARI ZV
NACHT VMB XX VHR (?)
IST IN GOTT SELIG ENT
SCHLAFFEN DES EDLEN
GESTRENGEN VND WOHLBENAM
BTEN HERN HEINRICH NOA
H VON CZETTRITZ VND
NEVHAS AVF ADELSBACH
IUNGSTES TOCHTERLEIN
HELENA GENAND IHRES AL
TERS 2 IAHR 31 WOCHEN DE
NEN GOT EINE SANFTE RUHE
VND AM IVNGSTEN TAGE
EINE FROLICHE AUFERSTE
HUNG AUS GNADEN VNS
ABER EINE SELIGE NACH
FAHRT GEBEN
WOHLE


Roku Pańskiego 1626
20 stycznia w nocy, o 22 godzinie
zasnęła na wieki w Panu najmłodsza córeczka
szlachetnego wielmożnego powszechnie znanego
Pana Heinricha von Czettritz z Neuhausen na Strudze
Helena von Czettritz zmarła w wieku 2 lat i 31 tygodni

Niech Jej Bóg da łagodny spoczynek
i w dniu ostatecznym radosne zmartwychwstanie
ze swojej łaski

Epitafium Ernesta i Charlotty von Hohendorf

Ogólny widok epitafium

Inskrypcja:

Tu spoczywają razem, już bez duszy, doczesne ciała,:
Naczelnika i Rycerza Króla w Prusiech
Ernesta Christiana von Hohendorf z Waizdorfu, urodzonego 6 lipca 1721, zmarłego 24 kwietnia 1784.
Jak też Jego żony Pani Charlotty Zofii Tugendreich von Lieres, urodzonej w Wilkowie koło Świdnicy, zmarłej 5 czerwca 1811 roku w Adelsbachu (w Strudze)
(...).
Pomnik dziecęcego szacunku i miłości pozostawiony przez ich jedyną córkę, Panią Richthofen ze Strugi.

Nagrobek Katariny i Johana Davida Freudiger

Ogólny widok epitafium
Ogólny widok epitafium          Ogólny widok epitafium

Inskrypcja:

Nasza Kochana Mama
Katarina Freudiger
urodzona z domu Franz: w Miłoszowie (Hartmansdorf)
zmarła w wieku 79 lat i 47 tygodni
spoczywa w Gołostowicach (Gollschau)
***
Nasz Kochany Tata
Johann David Freudiger
Browarnik (?)
urodzony 19 grudnia 1733 roku
w Mysłakowicach (Erdmannsdorf)
Zmarł 19 kwietnia 1808 roku, w wieku 74 lat.
***
Ten pomnik postawiła Córka
Johanna Eleonora Bieder
Z domu Freudiger - z Schönfeld
Wraz z Dziećmi:
Pauliną, Matyldą, Klementyną, Marią, Konstantym i Juliuszem Bieder.

Wdzięczni - za waszą miłość i czułość … .

Płyta nagrobna Ludmili z d. Burgraffini von Dohna

Ogólny widok płyty

Napis wokół płyty jest następujący: "(...) DIE*EDLE*WOLGEBORE/ (NE*FRA)V*LUDEMILLA*GEBORE/ (NE*BU)RGGRE(FIN)*VO(N)*DO(N)AU*HER/ (...) NS*MESTIGEN[?]/ VON*ZIBIEN*IN*DER*MARCK*SELIGE/ GELOSNE*WITFRAV*F(...)".

"Szlachetna Wolno Urodzona,
Pani Ludmiła zd. Burgrabianka von Donau,
żona Pana (...) z Zibien w Marchii
pozostawiona wdową(...)"

Płyta nagrobna NN osoby

Ogólny widok płyty

Płyta nagrobna kobiety, prawdopodobnie o imieniu Dorothea. Na płycie znajdują się cztery herby. Górny lewy to - von Bischofswerdt, dolny to - von Rabenau. Górny prawy - nieustalony, natomiast dolny to - von Dohna.

Płyta nagrobna NN osoby

Ogólny widok płyty

Płyta nagrobna NN osoby, znajdująca się w posadzce.

Płyta nagrobna NN osoby

Ogólny widok płyty
Ogólny widok płyty          Widok fragmentu płyty

Płyta nagrobna NN osoby, w stroju rycerskim, poskładana z fragmentów. Być może jest to płyta, która potłukła się w latach 70-tych XX wieku podczas prac remontowych.

Płyta nagrobna NN osoby

Ogólny widok płyty

Płyta nagrobna odkryta w czasie remontu posadzki, w 2003 roku. Stanowiła jej fragment. Dziś odwrócona, spoczywa mniej więcej w tym samym miejscu.

Płyta nagrobna NN osoby

Ogólny widok płyty

Płyta nagrobna odkryta w czasie remontu posadzki, w 2003 roku. Stanowiła jej fragment. Dziś odwrócona, spoczywa mniej więcej w tym samym miejscu.

Epitafium Magdaleny von Czettritz † 1623

Ogólny widok płyty

Epitafium Magdaleny von Czettritz zmarłej w 1623 roku, córki Heinricha von Czettritz i Susanny z d. von Gellhorn.

Płyta nagrobna Abrahama Georga von Czettritz † 1600

Ogólny widok płyty

Płyta nagrobna Abrahama Georga von Czettritz zmarłego w 1600 roku, syna Georga von Czettritz aus Schwartzwaldau (Czarny Bór) i Margarethy z d. Rothkirch.


Zamknij okno