Wielowieś

Kościół p.w. Narodzenia NMP

Kościół jest posadowiony na okazałym pagórku, stanowiącym dominantę nad rozciągającą się u jego podnóża osadą. Pierwszy, znany zapis o tutejszej świątyni pochodzi dopiero z 1376 roku. Podobnie jak zdecydowana większość śląskich kościołów, od czasów reformacji pełnił on funkcję świątyni ewangelickiej.
Obecna bryła kościoła pochodzi z okresu jego gruntownej przebudowy w 1721 roku przez rodzinę von Kreckwitz. Jest to budowla zorientowana, jednonawowa, z prostokątnym prezbiterium, które wzmocnione jest przyporami od strony wschodniej. Do części nawowej, od południa dobudowana jest masywna, czworoboczna wieża. Cała świątynia kryta jest dwuspadowymi dachami blaszanymi. Okna są o wykroju półpełnym.
Z elementów wyposażenia na uwagę zasługuje barokowy ołtarz z XVIII wieku, który został tu sprowadzony po wojnie z opuszczonego kościoła ewangelickiego w Prochowicach. Godne uwagi są także: barokowy prospekt organowy oraz okazała balustrada loży kolatorskiej.
Jednak najcenniejszymi zabytkami tutejszej świątyni jest 10 płyt nagrobnych byłych właścicieli Wielowsi i sąsiednich Redlic z lat 1584 - 1666. Nagrobki z całopostaciowymi wyobrażeniami zmarłych w strojach z epoki są wkomponowane w południową ścianę kościoła.

• Zdjęcia pochodzą z portalu Wratislaviae Amici
• Tekst pochodzi z portalu Dolny Śląsk

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

• Grabsteine mit den Figuren der Verstorbenen in Lebensgröße für
  1) Magdalena geb. Nimptschin, Hausfrau Herrn Georg Hases zur Kleinredlitz, † 1584.
  2) (Helena geborene Brauchitsch, Hausfrau Herrn Schlichtigs, † 1589.)
  3) Elisabeth geborene Schweinitz, Hausfrau Herrn Schlichtigs von Jürtsch zur Bielwiese, † 1599.
  4) Herrn (Asmann Schlichtig auf Bielwiese), † 1605.
  5) den Erbherrn auf Bielwiese Otto Schlichtigk, † 1607.
  6) Herrn Georg Hase auf Klein-Redlitz. † 1609.
  7) Herrn (Joachim von Reibnitz auf Desdorf † 1610).
  8) Herrn (Hans von Schlichtigk auf Klein-Redlitz † 1611).
  9) Herrn (Heinrich Schlichtig auf Klein-Wischütz † 1611.
  10) Frau . . . Schlichtigen geborene Brauchitschen † 1617.
  11) Helena geborene Niesemeuschel, Hausfrau Herrn Hases † 1621.
  12) (Frau Anna Margareta von Wiese † 1633).
  13) für einen 13jährigen Knaben Sebastian Legahart (?) von Kreckwitz und Nersitz † 1666.
  7)-9) im Innern aufgestellt, dick übertüncht, früher wahrscheinlich bemalt; die übrigen draußen an der Kirche, mehr oder weniger verwittert.
• Zopfiges Epitaph aus Sandstein und Marmor, mit dem auf Kupfer in Öl gemalten Portrait der Verstorbenen, Frau Johanna Margareta von Kreckwitz geborenen von Schaf. Allegorische Figuren und Engel als Wappenhalter, geschickt gruppirt. Etwas zerstört.

Zespół płyt nagrobnych

Zespół płyt nagrobnych na ścianie kościoła.

Płyta nagrobna kobiety von Schlichting z d. von Brauchitsch † 1617

Płyta nagrobna kobiety von Schlichting z d. von Brauchitsch (1554-1617)

INSKRYPCJA:
ANNO 1617 DEN MONTAG NACH MARTIN ZV NACHT ZW/
ISCH. 11 VND 12 DER ..... IST DIE EDLE - - - - - - FR... (AW) - - /
...EN GEBORNE BRAVCHITSIN AVS - -/
- - - - - - - - - ...ICH VOR - - - IHRES ALTERS IM 63 IAHR D G G

HERBY (od góry):
a) strona ojczysta:
- der von Brauchitsch (SW I/56)
- der von Massov (SW I/177)
b) strona macierzysta:
- der von Axleben (SW I/66)
- der von Massov (SW I/177
1) Postać zidentyfikowana na podst.: Hans Lutsch, Kunstdenkmaler der Provinz Schlesien, Teil II, Breslau 1889 (str. 635)
2) Tak myślę, że ta Frau mogła być żoną Asmana von Schliching. Na pewno nie była zoną Ottona, bo byłaby za młoda, by urodzić córkę Barbarę (z kościoła w Jurczu), zmarłą w roku 1570 w wieku kilkunastu lat.

Płyta nagrobna Otto von Schlichtinga † 1607

Płyta nagrobna Otto von Schlichtinga (1537-1607)

INSKRYPCJA:
ANNO 1607 DEN ... MART ZV MITTAG IST/
ALHIER ZVR BILWIESE IM HERREN SANFT VND SELIG EINGESCHLAFEN DER EDLE - - /
- - - - - - - - -/
- - - - - - - - - BILWIESE SEINES ALTERS 70 IAHR DEM G(OT GENADE)

HERBY (od góry):
a) strona ojczysta:
- der von Schlichting (SW I/64)
- der von Truschke (SW I/74)
b) strona macierzysta:
- der von Nostitz (SW I/71)
- der von Berge (SW I/65)
Postać zidentyfikowana jako Otto na podst.: Hans Lutsch, Kunstdenkmaler der Provinz Schlesien, Teil II, Breslau 1889 (str. 635)

Płyta nagrobna Magdaleny von Hase † 1584

Płyta nagrobna Magdaleny von Hase z d. von Nimptsch, zmarłej 3 sierpnia 1584 roku, żony Georga Hase z Redlic.

INSKRYPCJA:
ANNO 1584 DEN 3 AVGVSTI IST IN GOT/
SELIGLICHEN ENTSCHLAFEN DIE EDLE EHRENTVGENTREICHE FRAW - - -/
...NE NIMPSCHIN... - - - - -/
- - - - - GEORG HASES ZV KLEIN REDNITZ EHLICHE HAVSFRAW D G G

HERBY (od góry):
a) strona ojczysta:
- der von Niemptscher (SW I/58)
- der von Unwirde (tak herb opisany na nagrobku, ale nie znaleiono jego potwierdzenia w herbarzach)
b) strona macierzysta:
- der von Schweinitz (J.Siebmacher's grosses und allgemeines Wappenbuch, 1887; Teil I taf. 72)
- der von Haugvitz (SW I/153)
Postać zidentyfikowana jako Magdalena von Hase geb. von Niemptscher na podst.: Hans Lutsch, Kunstdenkmaler der Provinz Schlesien, Teil II, Breslau 1889 (str. 635)

Płyta nagrobna Heleny von Schlichting † 1589

Płyta nagrobna Heleny von Schlichting z d. von Brauchitsch (1550-1589), pierwszej żony Ottona von Schlichting.

INSKRYPCJA:
IM IAR 1589 - - DECEMBER IST IN/
IN GOT SELIGLICH ENTSCHLAFEN DIE EDLE TVG... FRAV HELENA GEBORNE BRA.../
...IN VON - - - -/
...ICHTIG VON IIRTSCH ZVR BIELWIS EHLICHE HAVSFRAV IHRES ALTERS 39 IAHR DER GOT G

HERBY (od góry):
a) strona ojczysta:
- der von Brauchitsch (SW I/56)
- der von Massov (SW I/177)
b) strona macierzysta:
- der von Axleben (SW I/66)
- der von Massov (SW I/177
1) Postać zidentyfikowana na podst.: Hans Lutsch, Kunstdenkmaler der Provinz Schlesien, Teil II, Breslau 1889 (str. 635) jako pierwsza małżonka Ottona von Schlichting

Płyta nagrobna Heleny von Hase † 1621

Płyta nagrobna Heleny von Hase z d. von Niesemeuschel, zmarłej 17 listopada 1621 roku.

INSKRYPCJA:
ANNO 1621 DEN 17 NOVEMB ZWISCHEN 10 .../
- - - - IN GOT SELIG ENTSCHLAFEN DIE EDLE VIELEHRENTVGENTREICHE FRAW/
...ENA - - - - - - - - - - /
- - - - - - - - HERRN - - - - - - - KLEIN REDNITZ EHELICHE HAVS/
FRAW IHRES ALTERS 23 IARH - DER GOT GENADE

HERBY (od góry):
a) strona ojczysta:
- der von Holeufer(?) (SW I/157)
- der von Sehefeld (SW I/66)
b) strona macierzysta:
- der von Unruhe (SW I/166)
- der von Mauschwitz(? - liść odwrotnie) (SW I/72)
Postać zidentyfikowana jako Helena von Hase geb. von Niesemeuschel na podst.: Hans Lutsch, Kunstdenkmaler der Provinz Schlesien, Teil II, Breslau 1889 (str. 635) wg daty smierci. Jednak herb oznaczono jako von Holeufer (SW I/157 - Miśnia)

Płyta nagrobna Georga von Hase † 1609

Płyta nagrobna Georga von Hase auf Klein-Redlitz (Redlice) zmarłego 14 maja 1609 roku.

INSKRYPCJA:
ANNO 1609 DEN 14 MAY (VHR) 8 VORMITT(AG) .../
- - - - - - - - - ...SCHLAFEN DER - - - - - - - - -/
- - WOLBENAMPTE - - - - - /
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - GOTT GENADE

HERBY (od góry):
a) strona ojczysta:
- der von Hase (SW I/68)
- der von Schellendorf (SW I/166)
b) strona macierzysta:
- der von Pritwitz (SW I/56)
- der von Unruhe (SW I/166)
Postać zidentyfikowana Georg von Hase na podst.: Hans Lutsch, Kunstdenkmaler der Provinz Schlesien, Teil II, Breslau 1889 (str. 635)

Płyta nagrobna Elisabethy von Schlichting † 1599

Płyta nagrobna Elisabethy von Schlichting z d. von Schweinitz, zmarłej 21 sierpnia 1599 roku, drugiej żony Ottona von Schlichting.

INSKRYPCJA:
ANNO 1599 DEN 21 AVGVSTI IST IN GOT/
SELIG ENTSCHLAFEN DIE EDLE VIELEHRNTVGEBREICHE FRAW ELISABETHA GEBORNE - - -/
- - - DES EDLEN EHRNVESTEN VND WOLBENAMB/
TEN OTTO SCHLICHTIG AVF BIELWIESE EHELICHE HAVSFRAW DER GOT GNEDIG BARMHERTZIG SEY

HERBY (od góry):
a) strona ojczysta:
- der von Schweinitz (J.Siebmacher's grosses und allgemeines Wappenbuch, 1887; Teil I taf. 72)
- der von Warckotsch (SW I/56)
b) strona macierzysta:
- der von Brauchitsch (SW I/56)
- der von Reibnitz (SW I/166)
Elisabetha jest prawdopodobnie drugą małżonką Ottona von Schlichting - po zmarłej w roku 1589 Helenie geb. von Brauchitsch

Płyta nagrobna Asmanna von Schlichting † 1605

Płyta nagrobna Asmanna von Schlichting, zmarłego 22 października 1605 roku

INSKRYPCJA:
ANNO 1605 DEN 22 OCTOBER VM BEIDE DER/
HALBEN VHR VO(HRMITAG) IST IN GOTT - - - - - - - - - - -/
- - - - - - - - -/
ALTERS (6)6 IAHR GOT VORT EY IHM EINE FROLICHE AVF ERSTEHVNG ZVM EWIGEN LEBEN

HERBY (od góry):
a) strona ojczysta:
- der von Schlichting (SW I/64)
- der von Truschke (SW I/74)
b) strona macierzysta:
- der von Nostitz (SW I/71)
- der von Berge (SW I/65)
Postać zidentyfikowana jako Asmann (Młodszy) na podst.: Hans Lutsch, Kunstdenkmaler der Provinz Schlesien, Teil II, Breslau 1889 (str. 635)

Płyta nagrobna rycerza † 16..

Płyta nagrobna rycerza, zmarłego na początku XVII wieku.

Płyta nagrobna rycerza

Płyta nagrobna rycerza, zmarłego na początku XVII wieku.

• Zdjęcia pochodzą z portalu Dolny Śląsk
• Autorem zdjęć i odpisów inskrypcji jest Aleksander Mucha z Wałbrzycha

Grobowiec rodziny Scholz

Od strony zachodniej świątyni, tuż przy murze okalającym przykościelny cmentarz, znajduje się kaplica grzebalna rodziny von Scholz, którą wzniesiono w 1856 roku. Przez wiele stuleci Wielowieś stanowiła własność rodu von Frankenberg - Lüttwitz. Płyta nagrobna przedstawicielki tego rodu wmurowana jest w ścianę kaplicy grobowej.

• Zdjęcia pochodzą z portalu Dolny Śląsk oraz portalu Wraticlaviae Amici.